Từ 6-7h sáng hàng ngày, thương lái từ các địa phương chở heo giống đến chợ heo đầu mối Bà Rén (xã Quế Xuân 1, huyện Quế Sơn, Quảng Nam) để bán cho các hộ chăn nuôi mua về vỗ béo, cung cấp heo thịt cho thị trường.
Chợ heo Bà Rén đã có trên nửa thế kỷ ở xã Quế Xuân 1, huyện Quế Sơn, Quảng Nam. (Ảnh: Công Bính).
Khi 2 bên mua bán giao dịch xong là chị em tháo dây, mở nắp giỏ, bồng heo từ người bán bỏ vào giỏ người mua. Cả chục con heo được sang giỏ chỉ trong nháy mắt. Nhận tiền công xong, chị em nghỉ ngơi chờ đến lượt tiếp.
Công việc cứ thế, cũng không quá nặng nhọc nhưng để kiếm được trăm nghìn mỗi buổi chợ cũng "trần ai".
Giá mỗi lần bồng heo chỉ 1.000 đồng/con. Mỗi buổi chợ, một người bồng 100-150 con, thu nhập trên dưới 100 nghìn đồng.
Những giỏ heo con, heo giống được thương lái mua thu gom trong các nhà dân mang ra chợ giao dịch. (Ảnh: Công Bính).
Đến chợ heo Bà Rén không khó để nhận ra những chị em làm nghề bồng heo. Họ thoăn thoắt đi lại, bồng heo từ giỏ người bán sang giỏ người mua.
Đó là những người mua heo theo con. Còn những con heo lớn muốn cân trọng lượng thì chị em ôm con heo ngồi lên cân, xong thả heo vào giỏ người mua rồi leo lên cân lại. Lần cân sau trừ lần cân trước là ra số cân nặng của con heo.
Bà T. là một trong những người làm nghề bồng heo lâu năm ở đây. Bà cho biết bà đã có mấy chục năm gắn bó với nghề bồng heo. Vui buồn trong nghề, bà đều trải qua.
Cụ thể, trong hơn 20 năm làm nghề bồng heo ở chợ, cộng thêm với làm ruộng bà một tay nuôi 3 người con ăn học đến nơi đến chốn, dù thu nhập của nghề này không cao.
Bà T. chia sẻ: "7h sáng, tôi đến chợ làm việc đến hơn 8h là về. Mỗi buổi chợ tôi cũng kiếm được 100-150 nghìn đồng. Trước dịch tả lợn châu Phi, lượng heo về chợ nhiều thì công việc cũng nhiều. Hiện lượng heo về chợ giảm, chỉ còn khoảng 40-50% nên thu nhập cũng không được như trước".
Hầu hết những phụ nữ làm nghề bồng heo ở chợ này đều có thâm niên trên 10 năm. Chợ chỉ đông vài giờ mỗi buổi sáng, bất kể nắng mưa. Hết buổi chợ, những người bồng heo lại về với công việc đồng áng, ruộng vườn mới đủ trang trải cuộc sống và lo cho con cái ăn học.
Sau khi người mua và người bán giao dịch xong, những chú heo được bồng lên xe hoặc chuyển sang giỏ khác. (Ảnh: Công Bính).
Nghề nào cũng có rủi ro, nghề bồng heo cũng không ngoại lệ. Có người lúc mới vào nghề, chân tay chưa quen, heo quẫymạnh nên vuột khỏi tay chạy mất, thế là phải đền tiền cho chủ. Công bồng heo chỉ có một nghìn đồng mỗi con nhưng có khi phải bỏ ra mấy trăm nghìn đồng để đền.
Đó là chưa kể làm nghề bồng heo nên quần áo, tóc tai lúc nào cũng có mùi heo. Xong buổi chợ là về nhà thay quần áo, tắm rửa nhưng mùi heo vẫn ám cả ngày. Nhiều chị chia sẻ, tuy nghề bồng heo tủi cực nhưng có việc làm, kiếm được tiền là vui.
Những con heo sau khi được giao dịch và đưa lên xe chở đi tiêu thụ. (Ảnh: Công Bính).
Làm nghề bồng heo ở chợ này hiện chỉ còn 4-5 người. Do dịch tả lợn châu Phi bùng phát những năm trước và hiện vẫn còn rải rác nên người dân chưa tái đàn kịp. Số lượng heo đến chợ giao dịch, theo đó đã giảm một nửa, công việc của chị em vì thế cũng ít.
Bà N., một trong những người cũng có thâm niên bồng heo ở chợ cho biết, bà đã theo nghề bồng heo đã mấy chục năm, khi dịch bệnh bùng phát, công việc bồng heo nhàn hơn nên thu nhập thấp hẳn.
Bà N. cho biết nghề này chỉ hợp với chị em phụ nữ, dù không kiếm được nhiều nhưng mỗi ngày chỉ làm một chập buổi sáng, đủ tiền lo chợ búa, về vẫn chăm nom ruộng vườn, cơm nước được.
"Làm nghề này không có dư, mỗi ngày thu nhập chỉ đủ bữa chợ là vui rồi. Lúc trước tôi làm nuôi con, giờ con cái lớn đi làm cả rồi, tôi cũng lớn tuổi nên đã tính nghỉ ở nhà an hưởng nhưng được mấy bữa lại nhớ nghề, mỗi ngày lại ra chợ kiếm vài đồng cũng vui", bà N. cười xòa.
Bữa sáng muộn của những người bồng heo ở chợ. (Ảnh: Công Bính).
Trao đổi về cái nghề có một không hai ở chợ heo Bà Rén, ông Phạm Cư - Trưởng Ban quản lý chợ cho biết, chợ này có từ hơn 50 năm trước. Lúc cao điểm, mỗi ngày có trên 1.000 con heo được giao dịch tại đây. Vì dịch tả lợn châu Phi bùng phát vài năm trước nên lượng heo hiện giao dịch qua chợ chỉ còn khoảng 40-50%.
Theo ông Cư, hiện chợ chỉ còn 5 phụ nữ làm nghề bồng heo. Thu nhập mỗi người khoảng 100-150 nghìn đồng một ngày. Đây là thu nhập phụ của chị em ngoài việc làm ruộng.
"Đây là chợ heo giống đầu mối duy nhất ở Việt Nam. Các loại heo con, heo "choai", heo giống từ chợ này được thương lái chở bằng ô tô, xe máy đi khắp nơi trong tỉnh Quảng Nam và các địa phương lân cận", ông Cư nói.
Phó Chủ tịch xã Quế Xuân 1 Phan Xuân Thành thông tin thêm, chợ heo Bà Rén là chợ đầu mối để tiêu thụ heo của các hộ dân trong xã và các địa phương lân cận. Mỗi năm lượng heo tiêu thụ qua chợ khoảng 160-170 nghìn con. Chợ góp phần giải quyết việc làm cho một số chị em phụ nữ của địa phương.
"Dù lượng heo giao dịch hiện giảm chỉ còn khoảng 1/2 so với trước dịch tả lợn châu Phi nhưng các lao động vẫn bám trụ, chờ nông dân tái đàn, chợ heo sẽ tấp nập hơn và thu nhập của những người bồng heo cũng sẽ tăng trở lại", ông Thành nói.
